Τα έθιμα του Πάσχα ανά την Ελλάδα, από τον Εβρο ώς την Κρήτη

Πέρα από τα πιο γνωστά έθιμα, ας γνωρίσουμε πώς γιορτάζεται το Πάσχα σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης και όπως είναι λογικό γιορτάζεται σε όλη την Ελλάδα με μοναδικό τρόπο. Μάλιστα, από περιοχή σε περιοχή της χώρας, τα τοπικά έθιμα διαφέρουν.

Όποιος θα βρεθεί μακριά από την πόλη του, σίγουρα θα παρατηρήσει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις ιδιαιτερότητες κάθε τόπου. Είναι αυτή η ποικιλία αλλά και η προσήλωση στην παράδοση που κάνει την Ελλάδα μοναδική και πολύ τυχερό όποιον καταφέρει να πάρει μερικές μέρες άδεια και να καταφέρει να κάνει ένα ταξίδι σε κάποιο χωριό…

Αστυπάλαια

Την Κυριακή του Πάσχα καίνε τον Ιούδα ή «Καϊρη» όπως τον φωνάζουν εκεί, ένα ομοίωμα ανθρώπου ντυμένου με παλιά ρούχα, δεμένο σε ξύλινο κοντάρι στην πόρτα της εκκλησίας. Παρόμοιο έθιμο υπάρχει και στη Σύμη, στη Μονεμβασιά, αλλά και στην Ύδρα.

Κάρπαθος

Αντί για σουβλιστό αρνί, την Κυριακή του Πάσχα τρώνε το “βυζάντι”. Είναι γεμιστό αρνί με ρύζι, πλιγούρι και εντόσθια.

Κάλυμνος

Την Δευτέρα του Πάσχα γίνεται η αναπαράσταση της αναχώρησης των σφουγγαράδων. Ο κόσμος μαζεύεται στο λιμάνι, οι ιερείς κάνουν αγιασμό στις βάρκες και στήνεται γλέντι με παραδοσιακή μουσική.

Κύθνος

Την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του νησιού, στήνεται μία κούνια, στην οποία κουνιούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Θεωρητικά, αυτός ή αυτή που θα κουνήσει κάποιον, δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο!

Μυτιλήνη

Μετά την Ανάσταση, τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου, κλείνει η κεντρική πύλη του ναού και όλη η πομπή των ιερέων μένει από την έξω πλευρά ενώ από τη μέσα πλευρά στέκεται κάποιος (συνήθως ένας ψάλτης). Κατά τη σκηνή αυτή ο επικεφαλής κληρικός αναπαριστά το Χριστό, ενώ ο ψάλτης αναπαριστά τον Άδη. Ακολουθεί ένας διάλογος που καταλήγει στο εντυπωσιακό άνοιγμα με κλωστιά της πύλης και την είσοδο των ιερέων στο ναό. Σύμφωνα με τη Χριστιανική παράδοση, ο Χριστός λίγο πριν αναστηθεί κατέβηκε στον Αδη για να χαρίσει φως και αιώνια ζωή στους νεκρούς. Αυτή την παράδοση αναπαριστά το έθιμο.

Χίος

Το πιο ιδιαίτερο έθιμο δεν είναι της Κυριακής, αλλά της Δευτέρας του Πάσχα. Οι Χιώτες πάνε… εκδρομή. Την οποία ονομάζουν «μαγείρεμα». Το φαγητό της ημέρας είναι τα «γιαπράκια» από τα νέα αμπελόφυλλα και ρυζόγαλο από τις νεογέννητες κατσίκες. Τα παιδιά ξεχύνονται στον κάμπο και παίζουν παραδοσιακά παιχνίδια: «το σχοινάκια», «τρεις και το λουρί της μάνας», «παπούτσι, παλιοπάπουτσο», οι «προσβολές», τα «σκλαβάκια» και άλλα.

Κέρκυρα

Την Κυριακή του Πάσχα, από τις 7 το πρωί κάθε εκκλησία, όπως συμβαίνει και με τους Επιταφίους, βγάζει την Ανάσταση με φιλαρμονικές, σχολεία, προσκόπους και χορωδίες. Επίσης, οι Κερκυραίοι δεν σουβλίζουν την Κυριακή, αλλά την Δευτέρα. Το μεσημέρι της Λαμπρής τρώνε σούπα αυγολέμονο με 2-3 κρεατικά.

Το πιο γνωστό, όμως, έθιμο είναι οι «μπότηδες»: Το πέταγμα, δηλαδή, των κανατιών από τα μπαλκόνια. Αυτό το έθιμο το πήραν από τους Ενετούς, που το είχαν για την Πρωτοχρονιά, για να τους μπαίνει καλά ο χρόνος. Οι Κερκυραίοι το μετέφεραν στο Πάσχα και είναι ίσως η πιο γνωστή εικόνα του νησιού για τη γιορτή αυτή.

Ιερισσός

Την Τρίτη του Πάσχα γιορτάζεται “του μαύρου νιού τ΄αλώνι”. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό. Σιγά-σιγά πιάνονται όλοι οι κάτοικοι και πολλές φορές ο χορός έχει μήκος τετρακόσια μέτρα. Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα Πασχαλινά τραγούδια και τελειώνουν με τον “Καγκελευτό” χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821.

Θάσος

Κάτι ανάλογο γίνεται και στη Θάσο την Τρίτη του Πάσχα. Αλλά δεν έχει για αφορμή κάποια σφαγή. Απλά στα Λιμενάρια οι νέοι μαζεύονται και χορεύουν παραδοσιακούς χορούς.

Λεωνίδιο

Το βράδυ της Ανάστασης γεμίζει ο ουρανός από φωτεινά «αερόστατα». Κάθε σχεδόν σπίτι ετοιμάζει το δικό του αερόστατο. Είναι φτιαγμένα από καλάμι και χαρτί και το ύψος τους φτάνει τα δύο μέτρα.

Αράχωβα

Ανήμερα του Πάσχα ξεκινάει η περιφορά της Εικόνας του Αγίου Γεωργίου την οποία συνοδεύουν γύρω στα 500 άτομα, ντυμένα όλα με παραδοσιακές Αραχωβίτικες ενδυμασίες.