Νευρική ανορεξία

1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ
Περίπου 300 χρόνια πριν ξεκίνησε την εμφάνισή της μια καινούρια για την εποχή ασθένεια που ονομαζόταν “νευρική φθίση” και αργότερα “νευρική ανορεξία”.
Αυτή η ασθένεια ξεκινά συνήθως με μια δίαιτα, η οποία σιγά – σιγά ξεφεύγει από τον έλεγχο και καταλήγει σε μια υπερβολική δίαιτα θα έλεγε κανείς, όπου ο ασθενής ενδιαφέρεται μόνο στην αποφυγή του βάρους και στη μείωσή του.
Ο ασθενής αυτός όσο πιο πολύ βάρος χάνει τόσο πιο πολύ βυθίζεται στην ασθένεια και επιδιώκει όλο και πιο πολύ την αποφυγή και μείωση του σωματικού του βάρους.
Η νευρική ανορεξία έχει πολλά ανεπιθύμητα συμπτώματα με τελευταίο και χειρότερο το θάνατο.

Ο λόγος που η ασθένεια αυτή ονομάστηκε “νευρική ανορεξία” είναι επειδή προέρχεται από νευρικής φύσεως προβλήματα, δηλαδή βρίσκονται όλα στο μυαλό του ασθενούς.
Είναι χρήσιμο να γνωρίζετε ότι η λέξη «ανορεξία» στον ορισμό της ασθένειας είναι αποπροσανατολιστική, αφού το σύνδρομο δεν αφορά σε διαταραχή της όρεξης.
Η όρεξη για φαγητό δεν αποδυναμώνεται παρά αργότερα, στην εξέλιξη της νόσου. Η νευρική ανορεξία κατατάσσεται στις ψυχικές νόσους με τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας καθώς αγγίζει το 20%.


2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ
Η νευρική ανορεξία (anorexia nervosa) είναι μια ψυχογενής διατροφική διαταραχή, ένας σύνδρομος αυτοεπιβαλλόμενης ασιτίας.
Τα άτομα που υποφέρουν από νευρική ανορεξία περιορίζουν με τη θέληση τους την πρόσληψη τροφής καθώς έχουν τον παράλογο φόβο ότι θα παχύνουν.
Είναι χρήσιμο να γνωρίζετε ότι η λέξη «ανορεξία» στον ορισμό της ασθένειας είναι αποπροσανατολιστική, αφού το σύνδρομο δεν αφορά σε διαταραχή της όρεξης.
Η όρεξη για φαγητό δεν αποδυναμώνεται παρά αργότερα, στην εξέλιξη της νόσου.
Η νευρική ανορεξία κατατάσσεται στις ψυχικές νόσους με τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας καθώς αγγίζει το 20%.
Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει μια ψυχογενή διατροφική διαταραχή όπως η νευρική ανορεξία, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο ή το κοινωνικό επίπεδο.
Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι οι γυναίκες, ειδικά οι νεαρές μεταξύ των 15-25 ετών, έχουν τις περισσότερες πιθανότητες.
Η διαταραχή παρουσιάζεται συχνότερα σε άτομα που έχουν δοκιμάσει αρκετές δίαιτες αδυνατίσματος και σε γυναίκες με επαγγέλματα όπου η εξωτερική εμφάνιση παίζει κυρίαρχο ρόλο και οι απαιτήσεις για χαμηλό σωματικό βάρος είναι μεγάλες, όπως οι χορεύτριες ή τα μοντέλα.
Μετά και τους τελευταίους θανάτους εξαιτίας της ασθένειας οι άνθρωποι της μόδας δεσμεύτηκαν να λάβουν μέτρα ώστε να σταματήσουν οι διατροφικές διαταραχές των μοντέλων.
Μέχρι στιγμής ωστόσο δεν έχουν τεθεί σε εφαρμογή.
Η εκδήλωση της νόσου δεν είναι μόνο θέμα μιμητισμού -εξαιτίας των επιβαλλόμενων από τα Μ.Μ.Ε. και τη μόδα πρότυπα ομορφιάς-, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι.

Σήμερα οι επιστήμονες την αποδίδουν σε ένα συνδυασμό από νευρολογικούς, ψυχολογικούς και κοινωνικούς παράγοντες ενώ έρευνες δείχνουν πως μπορεί να υπάρχει και γενετική προδιάθεση.
Ωστόσο είναι οι ψυχολογικοί παράγοντες, που κυρίως επιδρούν στην εκδήλωση της ασθένειας.
Το ασταθές οικογενειακό περιβάλλον, τραυματικά γεγονότα (π.χ. απώλεια αγαπημένου προσώπου), η απόρριψη είτε στον ερωτικό είτε σε άλλο τομέα, ακόμα και ανησυχίες γύρω από το σεξουαλικό προσανατολισμό του ατόμου μπορούν να προκαλέσουν νευρική ανορεξία. Επίσης σε καταστάσεις όπου υπάρχουν υψηλές προσδοκίες ή πιέσεις το άτομο μπορεί να εστιάσει στο φαγητό για να διαχειριστεί το άγχος του.


3. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ
Η νευρική ανορεξία είναι μια καινούρια σχετικά ασθένεια, μια ασθένεια σύγχρονου τρόπου ζωής, η οποία εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο χρόνο με το χρόνο, μέρα με τη μέρα κ.ο.κ.
Η νευρική ανορεξία έχει μήκος ζωής μόλις 300 - 350 περίπου χρόνια.
Στο παρελθόν, πρώτη φορά, αναφέρθηκε και περιγράφτηκε μια ασθένεια που κανείς δεν την είχε δει ή την είχε ακούσει ξανά, ακόμα όπως και ολόκληρη η κοινωνία, ή ακόμα και οι περισσότεροι γιατροί και ψυχολόγοι.
Μια ασθένεια που οι επιστήμονες, αποτελούμενοι κυρίως από γιατρούς και ψυχολόγους, της εποχής εκείνης ονόμασαν “νευρική φθίση”.
Η ονομασία αυτή δόθηκε στην ασθένεια περίπου το 1689.
Λίγα χρόνια αργότερα, ένας Γάλλος επιστήμονας μετονόμασε τη “νευρική φθίση” σε “υστερική ανορεξία”.
Την ίδια χρονιά ο William Gull στη Μεγάλη Βρετανία, μετονόμασε ξανά την περιβόητη ασθένεια, όπως είναι γνωστή σε εμάς και σε όλο τον κόσμο, με το όνομα “νευρική ανορεξία”, αλλά και “anorexia nervosa”, όπως είναι στην αγγλική γλώσσα.
Η ασθένεια αυτή πλήττει κυρίως τα κορίτσια που βρίσκονται στην εφηβεία ή ακόμα και μέχρι την τρίτη δεκαετία της ζωής τους, αν και τα αγόρια που πάσχουν από νευρική ανορεξία δεν παραλείπονται.

Τα δυο τελευταία ονόματα, τα οποία δόθηκαν στην ασθένεια την ίδαι χρονιά αποδόθηκαν στην ασθένεια από γιατρούς και τους ψυχολόγους, 200 περίπου χρόνια αργότερα.
Δίνοντας κάποιες περισσότερες πληροφορίες, οι αλλαγές αυτές του ονόματος τοποθετούνται στον χρονολογικό άξονα γύρω στο 1873. Δεν θα ήταν κόπος μας να αναφέρουμε, ότι η συγκεκριμένη ασθένεια δεν είναι μια απλή ασθένεια, αλλά είναι κυρίως μια ψυχογενής ασθένεια, γι’ αυτό και αντιμετωπίζεται με τη θέληση κυρίως του ασθενούς, αλλά και με ψυχοθεραπεία.




4. ΟΜΑΔΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ
Τη νευρική ανορεξία μπορεί να τη συναντήσει κανείς σε κορίτσια κυρίως, αλλά και σπάνια σε αγόρια που βρίσκονται στην εφηβεία, όπως και στην τρίτη δεκαετία της ζωής τους, δηλαδή 20 - 25 χρονών, επηρεασμένα από ανορεξικά, αποστεωμένα μοντέλα, στα οποία προσπαθούν κάθε μέρα να τους μοιάσουν με κάθε δυνατό τρόπο.
Μπορεί να μην το έχετε ακούσει και να μην το πιστέψετε, αλλά άλλη μια πιθανότητα να πέσουν θύματα της νευρικής ανορεξίας και άτομα που έχουν ή είχαν συγγενείς ανορεξικούς ή ακόμα και αν οι γονείς τους και τα αδέρφια τους έπασχαν από αυτή την ασθένεια, δηλαδή αυτή η ασθένεια μεταδίδεται με την κληρονομικότητα και την επιρροή του συγγενικού περιβάλλοντος.
Επίσης κάποις μπορεί να γίνει ανορεξικός εάν έχει συναισθηματικές διαταραχές.
Δηλαδή οι άνθρωποι με κατάθλιψη, με αγχώδεις διαταραχές, με αμφιθυμία και με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαταραχή της όρεξης.
Όσοι ασχολούνται με αθλητισμό και δουλεύουν με πολύ μεγάλη ανταγωνιστικότητα έχουν αρκετές πιθανότητες για να εμφανίσουν την αρρώστια της νευρικής ανορεξίας.

Συχνά ακούμε ότι ο αθλητισμός είναι καλός όσο για την σωματική τόσο και για την πνευματική, εδώ βλέπουμε ότι εάν ο αθλητής βρίσκεται κάτω από μεγάλη καταπίεση και ανταγωνιστικότητα, υπάρχει ο κίνδυνος να καταλήξει να έχει νευρική ανορεξία. Γι’ αυτό το λόγο έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες “μέτρον άριστον”, αν και δεν υπήρχε εκείνη την εποχή αυτή η ασθένεια, το χρησιμοποιούσαν για άλλους δικούς τους λόγους.


5. ΟΙ 3 ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΦΑΣΕΙΣ
Η είσοδος στη νευρική ανορεξία, ενός οποιοδήποτε ατόμου, χωρίζεται, συνήθως, σε τρεις φάσεις. Σύμφωνα με μια συνέντευξη του ψυχολόγου κ. Σπύρου Μπουρδούκη, έχουμε καταφέρει να καταγράψουμε αυτές τις τρεις κρίσιμες φάσεις, οι οποίες καθορίζουν το πώς και πόσο γρήγορα θα εξελιχθεί η ασθένεια αυτή σε έναν άνθρωπο.
«Η είσοδος στην ανορεξία γίνεται συνήθως με αφορμή μια δίαιτα που θα ξεκινήσει κάποιος, θέλοντας να ελέγξει το βάρος του και η οποία, στην πορεία, θα ξεφύγει από τον αρχικό στόχο και θα οδηγήσει στη χωρίς όρια μείωση των κιλών» επισημαίνει ο κ. Μπουρδούκης.
Σύμφωνα με τον ειδικό, η εξέλιξη της ασθένειας περιλαμβάνει τις 3 ακόλουθες φάσεις:
ü Στην πρώτη φάση, όλα βαίνουν καλώς.
Η δίαιτα μαζί με τη μάλλον υπερβολική άσκηση αποφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Το άτομο χάνει βάρος και αισθάνεται καλά με τον εαυτό του.
Δεν υπάρχει καμιά υπόνοια ασθένειας σε αυτό το στάδιο.
ü Στη δεύτερη φάση, τα αρνητικά σημάδια γίνονται εμφανή.
Το περιβάλλον του ασθενούς αρχίζει να παρατηρεί την υπερβολική απώλεια κιλών.
Το άτομο αυτό αισθάνεται διαφορετικό και αρχίζει να αποστασιοποιείται από την οικογένεια και τους φίλους του.
Αρνείται να τρώει μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια και φοράει φαρδιά ρούχα, με σκοπό να καλύψει το ελλιπές βάρος του.
ü Στην τρίτη φάση, έχουμε, όχι πια την απόκρυψη, αλλά την παραδοχή της κατάστασης.
Αυτό δε, σημαίνει πως το άτομο έχει παραδεχτεί το γεγονός της ασθένειας.
Πρόκειται περισσότερο για υιοθέτηση της “στέρησης τροφής” ως τρόπο ζωής και ο κίνδυνος πλέον είναι εμφανής».


6. ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ
Όταν κάποιος άνθρωπος βιώνει καθημερινά τη νευρική ανορεξία, πλήττεται συνήθως από μερικά συμπτώματα.
Τα συμπτώματα ενός ατόμου που πάσχει από νευρική ανορεξία αποτελούνται κυρίως από διάφορες παθολογικές καταστάσεις.
Τα περισσότερα από αυτά είναι καταγεγραμμένα παρακάτω:


· Τριχόπτωση.
· Ατροφία νυχιών.
· Αϋπνίες.
· Ατροφία των δοντιών.
· Υπόταση.
· Σοβαρές μεταβολικές διαταραχές.
· Τελετουργική στάση προς το φαγητό (π.χ. κόψιμο του φαγητού σε πολύ μικρά κομμάτια).
· Πρόκληση εμετού, χρήση καθαρτικών και διουρητικών φαρμάκων.
· Ακραία απώλεια βάρους.
· Κοιλιακοί πόνοι, ζαλάδες, λιποθυμίες, πρηξίματα σε πρόσωπο και στομάχι, κόπωση και μυϊκή ατονία.
· Αίσθηση κρύου.
· Δυσχρωμίες και ξηρότητα στο δέρμα.
· Διακοπές στον εμμηνορρυσιακό κύκλο ή αμηνόρροια.
· Μείωση της σεξουαλικής διάθεσης, προβλήματα στο κυκλοφορικό σύστημα και μείωση της οστικής μάζας.
· Διαταραγμένη αντίληψη για το σχήμα του σώματος ή το βάρος του.
· Αλλαγές στην προσωπικότητα του ατόμου και μεταπτώσεις στη διάθεση (μυστικότητα και υπερκινητικότητα).
· Άρνηση της ύπαρξης του προβλήματος.
· Υπεραπασχόληση με άθληση.
· Έντονος φόβος για πρόσληψη βάρους.
· Υπεραπασχόληση για ότι σχετίζεται με το φαγητό.
· Κατάθλιψη και συνεχείς ψυχολογικές μεταπτώσεις (αμφιθυμία).
· Ανώμαλος καρδιακός ρυθμός.
· Ήπια αναιμία.
· Άρνηση να αποκτήσει κανείς φυσιολογικό βάρος, ακόμα και αν ζυγίζει λιγότερο κατά 15% ή και περισσότερο του φυσιολογικού.
· Θάνατος.




7. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ
Ευτυχώς για τους ασθενείς, αλλά και για τους συγγενείς τους, υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης και θεραπείας αυτής της σοβαρής αρρώστιας, που από καιρό σε καιρό πλήττει όλο και περισσότερους ανθρώπους.
Η νευρική ανορεξία ή αλλιώς και ασθένεια των μοντέλων, όπως έχουμε φτάσει να τη λέμε σήμερα, εξαιτίας της εξάπλωσής της στο χώρο της μόδας, πλήττει κυρίως τα κορίτσια μεταξύ 15-25 χρονών, επειδή επηρεάζονται από τα ανορεξικά μοντέλα που βλέπουν στα καλλιστεία ή ακόμα και στην τηλεόραση.
Από όσα έχω ψάξει πριν ξεκινήσω να γράφω αυτή την εργασία, ανακάλυψα ότι υπάρχουν 200 διαφορετικές μορφές ψυχοθεραπείας.
Από αυτές τις 200, αναφέρουμε ενδεικτικά τις 3 δημοφιλέστερες.



1. Ατομική Ψυχοθεραπεία: Οι περισσότερες μορφές ψυχοθεραπείας δίνουν έμφαση στο χτίσιμο μιας καλής σχέσης ανάμεσα στον ασθενή και στον θεραπευτή.
Η ψυχοθεραπεία εστιάζει στα τρέχοντα προβλήματα του ασθενή αλλά και σε πλευρές της προσωπικής του ιστορίας.
Οι περισσότεροι θεραπευτές προσπαθούν να ενθαρρύνουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες, να ενισχύσουν την επανάκτηση βάρους και κάποιες συνεδρίες περιστρέφονται σχεδόν αποκλειστικά σε θέματα αυτοεικόνας και εικόνας σώματος.
Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπεία εστιάζει σε άλλα θέματα και ο ασθενής ενθαρρύνεται να διερευνήσει και να εκφράσει τα συναισθήματά του γύρω από μια ευρεία γκάμα θεμάτων όπως είναι η επιτυχία και η αποτυχία, τα σεξουαλικά ζητήματα και ο αυτοέλεγχος.



2. Γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία: Πρόκειται για θεραπευτικά προγράμματα που περιλαμβάνουν ημερολόγια σίτισης κι εκτενή εκπαίδευση σχετικά με θέματα διατροφής στα οποία υπογραμμίζονται οι κίνδυνοι του υποσιτισμού κι ενθαρρύνεται η συζήτηση για θέματα υγείας και αντιλήψεων σε σχέση με το φαγητό.
Πολλά γνωσιακά προγράμματα θεραπείας έχουν αναπτυχθεί με στόχο την αλλαγή των μη ρεαλιστικών αντιλήψεων των ασθενών σε θέματα εικόνας του σώματος και διατροφής.
Συχνά οι διαταραχές διατροφής χαρακτηρίζονται από την απουσία ελέγχου στη σίτιση και η ανάπτυξη αυτοελέγχου είναι από τους βασικούς στόχους της γνωσιακής θεραπείας.
Αντίθετα, όταν η απώλεια του βάρος είναι αποτέλεσμα υπερβολικού αυτοελέγχου, βαρύτητα δίνεται στην υιοθέτηση πιο ελαστικών σχημάτων ελέγχου της συμπεριφοράς.



3. Συστηματική θεραπεία του συγγενικού περιβάλλοντος: Οι συγγενείς των ανορεξικών σπάνια μένουν απλοί θεατές της θεραπείας του.
Οι πιο πολλοί εμπλέκονται ενεργά σε προσπάθειες να πείσουν, να εξαπατήσουν, να απειλήσουν ή και να ικετέψουν τον άνθρωπό τους να φάει.
Κάποιες φορές αυτές οι απόπειρες μπορεί να φέρουν αποτέλεσμα αλλά συνήθως δυσκολεύουν την κατάσταση του ανορεξικού.
Οι οικογενειακοί θεραπευτές βλέπουν την ανορεξία σαν μια κατάσταση που γεννιέται και συντηρείται από το οικογενειακό σύστημα. Υπογραμμίζουν την υπερπροστατευτικότητα, την υπερεμπλοκή και την αποφυγή της σύγκρουσης σαν χαρακτηριστικά των οικογενειών των ανορεξικών.
Όμως, για να ολοκληρωθεί η θεραπεία, δε φτάνει μόνο η ψυχοθεραπεία, ή να παραδεχτεί ο ασθενής ότι πάσχει πραγματικά από νευρική ανορεξία, δηλαδή ότι είναι ανορεξικός.
Η συνέντευξη του ψυχολόγου κ. Σπύρου Μπουρδούκη, μπορεί να μας διαφωτίσει σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα.
«Η εισαγωγή στο νοσοκομείο είναι το πρώτο στάδιο θεραπείας», εξηγεί ο κ. Σπύρος Μπουρδούκης.
«Υπάρχουν άλλα δύο στάδια, για να ολοκληρωθεί η θεραπεία.
Το πρώτο στάδιο είναι εκείνο της επανένταξης του ατόμου στη ζωή που είχε και πριν από τη νοσηλεία του.
Το δεύτερο στάδιο είναι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση του ασθενούς.
Αυτός ο άνθρωπος χρειάζεται να έχει μεγάλη στήριξη και καθοδήγηση.
Με αυτόν τον τρόπο το άτομο μπορεί να επενδύσει σε παλιές ή καινούριες δραστηριότητες.
Επίσης, έτσι, μπορεί να επενδύσει και σε καινούρια πρόσωπα και κυρίως σε καινούργιους φίλους.
Μέσα από την ψυχοθεραπεία, λοιπόν, βρίσκει ή ανακτά τις εσωτερικές δυνάμεις του που θα τον προστατέψουν από το να παλινδρομήσει προς παθολογικές καταστάσεις».




8. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΥ
Για τη δική σας ενημέρωση μπορέσαμε ακόμη να βρούμε μια συνέντευξη, στην οποία μιλάει και εξηγεί μερικά κύρια και σημαντικά πράγματα σχετικά με το θέμα ένας ψυχολόγος με το όνομα Σπύρος Μπουρδούκης.
Έτσι σας αφήνουμε επιτέλους να τη διαβάσετε χωρίς να σας καθυστερούμε άλλο.





Δημοσιογράφος: Πείτε μας κ. Μπουρδούκη, ποιες ομάδες κινδυνεύουν από την περιβόητη ασθένεια της νευρικής ανορεξίας;


κ. Μπουρδούκης:
Εκτός από τα νεαρά κορίτσια, τα οποία βρίσκονται στην περίοδο της εφηβείας, μεταξύ 12 έως 20 χρονών, και έχουν για πρότυπό τους κάποια ανορεξικά, αποστεωμένα μοντέλα, η νευρική ανορεξία μπορεί “να χτυπήσει την πόρτα” και σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίες καταφεύγουν σε εξαντλητικές δίαιτες.
Μερικές, μάλιστα, έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα για το σώμα τους, αλλά και πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση.



Δημοσιογράφος: Θα ήθελα τώρα να μας εξηγήσετε εν συντομία το τι είναι η νευρική ανορεξία;



κ. Μπουρδούκης: Η ανορεξία δεν πρέπει να συγχέεται με την έλλειψη της όρεξης.
Αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, το οποίο εντάσσεται σε αυτό που τα εγχειρίδια αποκαλούν “διαταραχές της διατροφικής συμπεριφοράς” ή “διαταραχές στην πρόσληψη τροφής”.
Ουσιαστικά λοιπόν πρόκειται για αυστηρή στέρηση του φαγητού, που το ίδιο το άτομο επιβάλλει στον εαυτό του, κυριευμένο από το φόβο να μην παχύνει.
Βέβαια, παρόλο που η ανορεξία ορίζεται ως ξεχωριστή ασθένεια, η εμφάνισή της σε έναν άνθρωπο είναι δυνατόν να συνοδεύεται από κάποιες ψυχιατρικές καταστάσεις.
Για παράδειγμα, τα καταθλιπτικά συμπτώματα συνοδεύουν ορισμένες φορές μια ψυχογενή νευρική ανορεξία.



Δημοσιογράφος: Μπορείτε να μας πείτε με λίγα λόγια το προφίλ ενός ανορεξικού ατόμου:



κ. Μπουρδούκης: Κάθε άτομο είναι ξεχωριστό σε ό,τι αφορά τις αιτίες που το οδήγησαν στην ανορεξία. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα φαινόμενο που επηρεάζεται από πλήθος παραγόντων.
Σε ό,τι αφορά τώρα τους ψυχολογικούς παράγοντες, θα μπορούσαμε ίσως να μιλήσουμε για ένα προφίλ ανορεξικού ατόμου, το οποίο θα περιέγραφε κάποιον με χαμηλή αυτοεκτίμηση και έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό του.
Ο άνθρωπος αυτός διακατέχεται από άγχος, το οποίο οδηγεί στην τελειοθηρία και στην ανάγκη να ελέγχει καταστάσεις, το περιβάλλον του και, κυρίως, τον εαυτό του.
Πολύ συχνά υιοθετεί μια νοοτροπία διπολικού χαρακτήρα, δηλαδή της λογικής “άσπρο-μαύρο”, χωρίς να αναγνωρίζει ενδιάμεσες αξίες.
· Μια αθώα δίαιτα, μπορεί στην πορεία να οδηγήσει στην ανεξέλεγκτη μείωση του σωματικού βάρους.
· Μια απογοήτευση, η οποία πολλές φορές προέρχεται από μια προσωπική σχέση.
· Η αίσθηση ανασφάλειας, που ίσως να πηγάζει κι από την έλλειψη μητρικής στοργής ή κάποιες συγκεκριμένες φοβίες, ακόμα και από οικονομική αστάθεια.
· Η χαμηλή αυτοεκτίμηση του ατόμου για τον εαυτό του, εξαιτίας της συμβολής - εκούσιας ή ακούσιας – του οικογενειακού ή του φιλικού περιβάλλοντός του.



Δημοσιογράφος: Αν θέλετε και μπορείτε να μας πείτε τις 3 κρίσιμες φάσεις;



κ. Μπουρδούκης: Η είσοδος στην ανορεξία γίνεται συνήθως με αφορμή μια δίαιτα που θα ξεκινήσει κάποιος, θέλοντας να ελέγξει το βάρος του και η οποία, στην πορεία, θα ξεφύγει από τον αρχικό στόχο και θα οδηγήσει στη χωρίς όρια μείωση των κιλών.
Η εξέλιξη της ασθένειας περιλαμβάνει 3 φάσεις:
ü Στην πρώτη φάση, όλα βαίνουν καλώς.
Η δίαιτα μαζί με τη μάλλον υπερβολική άσκηση αποφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Το άτομο χάνει βάρος και αισθάνεται καλά με τον εαυτό του.
Δεν υπάρχει καμιά υπόνοια ασθένειας σε αυτό το στάδιο.
ü Στη δεύτερη φάση, τα αρνητικά σημάδια γίνονται εμφανή.
Το περιβάλλον του ασθενούς αρχίζει να παρατηρεί την υπερβολική απώλεια κιλών.
Το άτομο αυτό αισθάνεται διαφορετικό και αρχίζει να αποστασιοποιείται από την οικογένεια και τους φίλους του.
Αρνείται να τρώει μαζί με την υπόλοιπη οικογένεια και φοράει φαρδιά ρούχα, με σκοπό να καλύψει το ελλιπές βάρος του.
ü Στην τρίτη φάση, έχουμε, όχι πια την απόκρυψη, αλλά την παραδοχή της κατάστασης.
Αυτό δε, σημαίνει πως το άτομο έχει παραδεχτεί το γεγονός της ασθένειας.
Πρόκειται περισσότερο για υιοθέτηση της “στέρησης τροφής” ως τρόπο ζωής και ο κίνδυνος πλέον είναι εμφανής.



Δημοσιογράφος: Από ποιες ασθένειες κινδυνεύουν τα άτομα που πάσχουν από νευρική ανορεξία;



κ. Μπουρδούκης: Μερικές από τις συγκεκριμένες είναι οι εξής:
· Τριχόπτωση
· Αϋπνίες
· Ατροφία των δοντιών
· Αμηνόρροια
· Υπόταση
· Σοβαρές μεταβολικές διαταραχές



Δημοσιογράφος: Πείτε μας αν θέλετε ποια είναι τα πρώτα σημάδια της νευρικής ανορεξίας.



κ. Μπουρδούκης: Λοιπόν, μερικά είναι:
· Η συστηματική άρνηση του ατόμου ως προς την πρόσληψη τροφής, με αποτέλεσμα τη συνεχή απώλεια κιλών.
· Ο έντονος φόβος του απέναντι στο ενδεχόμενο της αύξησης του βάρους του.
· Η άρνησή του να συνειδητοποιήσει την πραγματική κατάστασή του.
· Η διαταραχή της αντίληψης, τόσο του βάρους του όσο και του σώματός του.
· Η άρνηση των φυσικών αναγκών του σώματός του (του αισθήματος της πείνας και της κούρασης).
· Η υπερβολική άσκηση.
· Η αποχή από τη σεξουαλική ευχαρίστηση.
· Τα σωματικά συμπτώματα, όπως η αμηνόρροια ή η τριχόπτωση.
· Η υιοθέτηση διαφόρων τελετουργικών που αφορούν τις τροφές, όπως ο διαχωρισμός τους ανάμεσα σε “καλές” και “κακές”, καθώς και μια γενικότερη δυσφορία σε ό,τι αφορά τη διαδικασία του φαγητού.


Δημοσιογράφος:
Πώς μπορεί να θεραπευτεί από αυτό κάποιο άτομο;



κ. Μπουρδούκης: Ένα άτομο που πάσχει από ανορεξία μπορεί να βοηθηθεί, όταν αποκτήσει συνείδηση και επίγνωση της κατάστασής του.
Τις περισσότερες φορές, το σώμα χρήζει άμεσης φροντίδας και αυτό συνήθως δε μπορεί να γίνει παρά μόνο στο νοσοκομείο.
Για αυτό το λόγο η φροντίδα των ανορεξικών ατόμων είναι ευθύνη περισσοτέρων του ενός ειδικών.
Κατά τη νοσηλεία, το άτομο και οι θεραπευτές συμβάλλουν σε αυτό που ονομάζεται “θεραπευτικό συμβόλαιο” και καθορίζουν ένα στόχο, π.χ. την ανάκτηση καθορισμένου βάρους.



Δημοσιογράφος: Εξηγήστε μας λίγο μετά τι γίνεται;



κ. Μπουρδούκης: Η εισαγωγή στο νοσοκομείο είναι το πρώτο στάδιο θεραπείας.
Υπάρχουν άλλα δύο στάδια: εκείνο της επανένταξης του ατόμου στη ζωή που είχε και πριν από τη νοσηλεία του και η σταθεροποίησή του.
Αυτός ο άνθρωπος χρειάζεται να έχει μεγάλη στήριξη και καθοδήγηση, ώστε να επενδύσει σε παλιές ή καινούριες δραστηριότητες, καθώς και σε πρόσωπα.
Μέσα από την ψυχοθεραπεία, λοιπόν βρίσκει ή ανακτά τις εσωτερικές δυνάμεις του που θα τον προστατέψουν από το να παλινδρομήσει προς παθολογικές καταστάσεις.


9. ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ
Το σώμα μας, κατά τους ανθρωπολόγους, το τι τρώμε ή τι δεν τρώμε, το πώς ντυνόμαστε, οι καθημερινές τελετουργίες μέσα από τις οποίες το υπηρετούμε, είναι ένα ισχυρό διάμεσο, μία παντοδύναμη συμβολική φόρμα πάνω στην οποία εγγράφονται οι ιεραρχήσεις, οι κανόνες, οι αξίες μας.
Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα ο όρος αλλά και η έννοια της νευρικής ανορεξίας ήταν σχεδόν άγνωστη.
Το 1873 στη Γαλλία πρωτοακούγεται ο όρος 'υστερική ανορεξία' και την ίδια χρονιά ο William Gull στη Μ. Βρετανία την ονομάζει “anorexianervosa” (όπως λέγεται και σήμερα).
Όμως, ήταν από το 1960 και έπειτα όπου η ανάπτυξη του νέου πολιτισμού των ΜΜΕ φέρνει την εικόνα του ισχνού, αποστεωμένου, σχεδόν άφυλου σώματος, στο σπίτι μας και επηρεάζει τις επόμενες γενιές των νέων κοριτσιών.
Είναι απλά θέμα μιμητισμού και επιρροής ή συγκεκριμένη πάθηση;
Φυσικά και όχι.
Πρόκειται για ψυχογενή κατάσταση, ένα σύνδρομο αυτοεπιβαλλόμενης ασιτίας.
O ασθενής εκουσίως περιορίζει την πρόσληψη τροφής φοβούμενος την αύξηση του βάρους.
Η νευρική ανορεξία είναι η ασθένεια που συνίσταται στον παράλογο φόβο του πάχους και εκδηλώνεται με την ψυχαναγκαστική άρνηση να δεχτεί κανείς τροφή.
Ας τονιστεί ότι η λέξη 'ανορεξία' είναι αποπροσανατολιστική στο μέτρο που το σύνδρομο δεν αφορά σε διαταραχή της όρεξης του ασθενή (η όρεξη δεν προσβάλλεται παρά μόνο αργά στην πορεία της νόσου).
Η νευρική ανορεξία μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες, εντούτοις είναι συχνότερη στην εφηβεία μεταξύ 13 και 20 ετών (1 αγόρι στα 10 κορίτσια που πάσχουν).
Εφ’ εξής νομιμοποιούμεθα να χρησιμοποιούμε λοιπόν την λέξη 'η ασθενής' και να αναφερόμαστε στις παραπάνω ηλικίες.


Μερικά συμτώματα της ασθένειας αυτής είναι τα εξής:
· Απώλεια βάρους (πάνω από 10% του αρχικού) σχετιζόμενη με μία έντονη επιθυμία ισχνότητας
· Εσφαλμένη εκτίμηση (διαστρέβλωση) για το βάρος και τη μορφή του σώματός της σε βαθμό που να μπορεί να δει το 'λίπος' της ακόμα και όταν το σώμα της είναι αποστεωμένο
· Αμηνόρροια (απουσία 3 τουλάχιστον εμμήνων ρύσεων)
Πιο ειδικά συμπτώματα συμπληρώνουν την εικόνα της νευρικής ανορεξίας (σε ανάλογα χρονικά στάδια της νόσου, δηλ. όχι όλα εξ’ αρχής). H ασθενής μπορεί να εμφανίσει:
Καταθλιπτική διάθεση, απόσυρση, αϋπνία, ευερεθιστότητα, μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας αλλά και καθαρά σωματικά συμπτώματα, όπως κοιλιακοί πόνοι, δυσκοιλιότητα, δυσανεξία στο ψύχος.
Τέλος, το κατεξοχήν χαρακτηριστικό που εμφανίζεται με συνέπεια σε όλες τις ασθενείς είναι η άρνηση να διατηρήσουν το κανονικό βάρος τους σύμφωνα με την ηλικία και το ύψος τους αλλά και η άρνηση να δεχτούν τους κινδύνους που συνεπάγεται το ιδιαίτερα χαμηλό βάρος. Εκτός από ορισμένους 'πραγματικούς' παράγοντες που ενοχοποιούνται για την νευρική ανορεξία, όπως οι συνεχείς, δραματικά ολιγοθερμικές δίαιτες ή οι άστατες διατροφικές συνήθειες μίας οικογένειας, συχνά αναφέρονται οι υπερπροστατευτικές ή πολύ αυστηρές οικογένειες ως ενισχυτικές της παθολογίας της ανορεξικής ασθενούς.
Κι αυτό γιατί από τους κύριους παράγοντες που οδηγούν την ασθενή στη νόσο, θεωρείται η εσωτερική της σύγκρουση μεταξύ εξάρτησης και αυτονομίας. Η επιθυμία της ασθενούς να μην εισβάλλει τίποτα στο σώμα της (αντικείμενο ανάγκης βλ. τροφή) δεν είναι τίποτα άλλο παρά το παράδοξο αίτημα για υπεράσπιση της αυτονομίας της.
Εξίσου παράδοξο βέβαια αποτελεί το γεγονός ότι η ανορεξική ασθενής θα βρεθεί τελικά ακόμα πιο εξαρτημένη από το περιβάλλον από το οποίο ήθελε ν’ απελευθερωθεί.
Στην ψυχαναλυτική σκέψη, ως πιθανή αιτιολογία εικάζεται ο ασυνείδητος φόβος της ασθενούς να μείνει έγκυος, να μεγαλώσει, μία άρνηση τελικά της σεξουαλικής επιθυμίας.
Η άρνηση αυτή συνδέεται με την άρνηση/ απόρριψη της τροφής και δίνει στην ασθενή την αίσθηση ότι υπάρχει από μόνη της καθώς το σώμα και οι λοιπές σωματικές δραστηριότητες δεν εξαρτώνται από την έξωθεν επιρροή (τίποτα απ’ έξω δεν με επηρεάζει, δεν μπορεί να διεισδύσει). Υπόβαθρο των παραπάνω αποτελεί η ναρκισσιστική ευθραυστότητα των ασθενών αυτών που καθιστά δύσκολες τις σχέσεις τους με τους άλλους καθώς αυτές βιώνονται ως 'διεγερτικές' και επικίνδυνες.
Η διαταραχή της διατροφικής συμπεριφοράς (διαταραγμένη σχέση με την τροφή) λειτουργεί ως υποκατάστατο μίας σχέσης με τον άλλο, (π.χ. μητέρα) την οποία η ασθενής δεν μπορεί ν’ αντέξει.
Η ασθενής νομίζει ότι ελέγχει το αντικείμενο 'τροφή' αλλά τελικά όμως υποκύπτει στην επιρροή του.
Ο έλεγχος που θα επιθυμούσε να ασκήσει στον/ στους άλλους, μετατίθεται κατά κάποιο τρόπο στο αντικείμενο 'τροφή'.
Αρκετές ασθενείς αναρρώνουν πλήρως μετά από ένα μοναδικό επεισόδιο, ορισμένες κερδίζουν βάρος αλλά έχουν συνεχείς διακυμάνσεις και άλλες χρήζουν νοσηλείας με οδυνηρές συνέπειες (το ποσοστό θνησιμότητας των νοσηλευόμενων αγγίζει το 10%).
Η ψυχοθεραπεία αλλά συχνά και η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων όπου αρμόζει, αποτελεί την εγκεκριμένη λύση για μακρό χρονικό διάστημα.

11. ΑΡΘΡΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ
Το παρακάτω κείμενο είναι ένα άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε από την εφημερίδα “Ελευθεροτυπία”, στις 6 Οκτωβρίου 2007.


ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΧΩΡΙΣ ΒΟΗΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΧΑΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
των Σοφίας Νέτα - Ντάνι Βέργου





Τα τελευταία χρόνια η Α.Μ. (28 χρόνων) ζει το πρόβλημα της ψυχογενούς ανορεξίας από κοντά, καθώς πάσχει απ' αυτήν η 25χρονη αδερφή της. Θέλοντας να διατηρήσει την ανωνυμία της, μίλησε στην «Ε» για την εμπειρία της:
«Ηταν πριν από τρία χρόνια όταν παρατήρησα για πρώτη φορά τις αλλαγές στη συμπεριφορά της αδερφής μου.
Εχανε συνέχεια βάρος, απέφευγε γεύματα με διάφορες προφάσεις, ενώ τα βράδια έμενε πολλή ώρα στο μπάνιο, όπου έκανε εμετούς.
Μέσα μου το ήξερα ότι συμβαίνει κάτι σοβαρό, αλλά η ίδια δεν ήθελε να παραδεχτεί ότι έχει πρόβλημα. Υστερα από δικές μου πιέσεις, που κράτησαν αρκετές μέρες, παραδέχτηκε ότι κάνει εμετούς για να μην πάρει βάρος.
Σ' εκείνη τη φάση ανακουφίστηκα, γιατί σκέφτηκα πως αφού το παραδέχτηκε θα ήταν έτοιμη και να δεχθεί βοήθεια.
Ομως στη συνέχεια ξεκίνησε μια μεγάλη περίοδος, που προσπαθούσε να με πείσει να μην το αποκαλύψω στους γονείς μου, με την πρόφαση ότι θα προσπαθήσει μόνη της να βοηθήσει τον εαυτό της και να το ξεπεράσει.
Αποφάσισα να το πω στους γονείς μου, καθώς φοβόμουν για την κατάσταση της υγείας της, με αποτέλεσμα να έρθουμε σε σύγκρουση.
Η μητέρα μου είχε ήδη υποψιαστεί κάτι, καθώς είχε προβληματιστεί για τη μεγάλη απώλεια βάρους που παρουσίαζε η αδερφή μου.
Η αποκάλυψη έκανε τους γονείς μου να αισθανθούν ενοχές, καθώς γνώριζαν ότι πρόκειται για ψυχογενή ασθένεια, και θεωρούσαν ότι δεν έκαναν κάτι σωστά στον τρόπο που τη μεγάλωσαν.
Πέρασε άλλη μία περίοδος, κατά την οποία η αδερφή μου υποσχέθηκε ότι, με τη βοήθεια της μητέρας μας, θα ξανάρχιζε να τρώει κανονικά.
Ομως πολύ γρήγορα καταλάβαμε ότι κι αυτό ήταν άλλο ένα κόλπο για να καθυστερήσει την επίσκεψη σε ειδικό.
Όταν η κατάσταση άρχισε να χειροτερεύει, ουσιαστικά εξαναγκάστηκε να δει ειδικό και να παρακολουθηθεί στη συνέχεια από ψυχίατρο και διαιτολόγο.
Αργησαν πολύ να φανούν αποτελέσματα, γιατί η ίδια συνέχιζε να πιστεύει κάθε φορά που έβλεπε τον εαυτό της στον καθρέφτη ότι είναι υπέρβαρη, αν και ζύγιζε μόλις 42 κιλά.
Όλη η καθημερινότητα ενός τέτοιου ανθρώπου περιστρέφεται γύρω από τα ανύπαρκτα περιττά κιλά του, με αποτέλεσμα να γίνει ιδιαίτερα προβληματική η επικοινωνία με τους γύρω του.
Στην οικογένεια είναι δύσκολο να διατηρηθεί ισορροπία, γιατί κανείς μας δεν γνώριζε, παρά τις οδηγίες των ειδικών, πώς να συμπεριφερθεί.
Σήμερα η αδερφή μου, ύστερα από δύο χρόνια θεραπείας, έχει πάρει τέσσερα κιλά, έχει περίοδο που της είχε κοπεί για ενάμιση χρόνο, έχει βελτιώσει, σε μικρό βαθμό, τη σχέση της με το φαγητό, συνεχίζει όμως να θεωρεί ότι είναι παχιά.
Κατά περιόδους αποφεύγει το φαγητό, ενώ στη συνέχεια έχει έντονες βουλιμικές κρίσεις.
Ολη μου η οικογένεια έχει αποδεχτεί πλέον το γεγονός ότι δεν πρόκειται να γίνει εντελώς καλά σε σύντομο χρονικό διάστημα και προσπαθούμε, όσο γίνεται, να τρώει ισορροπημένα και να αποφεύγουμε αναφορές για θέματα κιλών, φαγητού κ.λπ.
Με τις πρώτες υποψίες ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο σε άτομο του περιβάλλοντός σας, θα πρέπει να προσπαθήσετε να δει όσο πιο γρήγορα ειδικό και ν' αρχίσει θεραπεία.
Τα άτομα αυτά ξέρουν να κρύβονται πολύ καλά, αλλά κάθε μέρα χωρίς βοήθεια είναι μια χαμένη μέρα...»


Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΕΧΕΙ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 10%







Σταρ του κινηματογράφου, μοντέλα αλλά και εστεμμένες, όπως η αυτοκράτειρα Σίσσυ, περιλαμβάνονται στα θύματα της anorexia nervosa, της ψυχογενούς ανορεξίας.
Περιγράφηκε πρώτη φορά από τον Morton, το 1689, με ιατρική ακρίβεια ως αυτο-λιμοκτονία, ενώ αναγνωρίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα και κατηγοριοποιήθηκε ως διάγνωση από την ιατρική κοινότητα.
Αυτή η διαταραχή σίτισης που παρουσιάζεται κυρίως στα κορίτσια, σ' ένα ποσοστό 90% των περιπτώσεων, επισημαίνει στην «Ε» η κλινικός ψυχολόγος, παιδοψυχολόγος, διδάκτορας Ψυχοπαθολογίας του Πανεπιστημίου Toulouse ΙΙ, Χαρά Νομικού.
«Τα κορίτσια αυτά συνήθως στη μέση της εφηβείας πιστεύουν ότι είναι υπέρβαρα και κάνουν απεγνωσμένες προσπάθειες να αδυνατίσουν. Τρώνε όλο και λιγότερο, κάνουν επίπονες σωματικές ασκήσεις και εξαντλητικές δίαιτες σε σημείο τέτοιο ώστε πολλές φορές εμφανίζονται σημεία καθυστέρησης στη φυσιολογική τους ανάπτυξη, όπως παύση περιόδου, τα στήθη δεν μεγαλώνουν, δεν φυτρώνει ηβικό τρίχωμα αν η πάθηση εκδηλωθεί πριν από την εφηβεία.
Τα κορίτσια αυτά αναπτύσσουν μια παραμορφωμένη αντίληψη για το σώμα τους».
Οι άνθρωποι με ανορεξία φαίνονται υπερβολικά «τέλειοι», ώστε να αποκρύπτεται η αλήθεια, σημειώνει η κ. Νομικού.
Σπάνια είναι ανυπάκουες, κρατούν τα συναισθήματά τους για τον εαυτό τους, τείνουν στην τελειομανία, είναι καλοί μαθητές και άριστοι αθλητές.
Μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι τα άτομα με ανορεξία περιορίζουν το φαγητό (ιδιαίτερα τους υδατάνθρακες - carbohydrates) για να κερδίζουν τον έλεγχο σε κάποια έστω περιοχή της ζωής τους.
Εχοντας ακολουθήσει τις επιθυμίες των άλλων στα περισσότερα θέματα, δεν έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν τα τυπικά προβλήματα της εφηβείας -να μεγαλώσουν δηλαδή και να γίνουν ανεξάρτητα.
Το να ελέγχουν το βάρος τους φαίνεται να έχει δύο πλεονεκτήματα, τουλάχιστον αρχικά:
1) Μπορούν να έχουν τον έλεγχο του σώματός τους, πιστεύοντας πως έτσι
2) θα κερδίσουν την αναγνώριση των άλλων.
Παρ' όλα αυτά, οι άλλοι τελικά συνειδητοποιούν το αντίθετο: ότι έχουν χάσει τον έλεγχο και ότι είναι επικίνδυνα αδύνατες.
Η ασθένεια έχει θνησιμότητα πάνω από 10% και τα συμπτώματα στις ασθενείς συμπεριλαμβάνουν τον φόβο μην παχύνουν, ο οποίος συνδυάζεται με άρνηση να φάνε και εξαντλητική φυσική άσκηση.
Αυτός ο συνδυασμός οδηγεί τις περισσότερες φορές σε επικίνδυνη απώλεια βάρους και διαστρέβλωση της εικόνας σώματος.
Η τροφή και το βάρος γίνονται η μανία τους.
Στην κοινωνία μας, το να είναι κανείς αδύνατος ισούται κατά κάποιον τρόπο με την ομορφιά και τον αυτοέλεγχο και αυτό μπορεί να είναι ένα μέρος της ερμηνείας τού γιατί τόσο μεγάλο ποσοστό των κοριτσιών στην εφηβεία εκφράζει δυσαρέσκεια για το βάρος του.
Είναι χαρακτηριστικό, αναφέρει η κ. Νομικού, ότι τόσο οι ανορεξικές όσο και οι βουλιμικές γυναίκες αδιαφορούν για τις ερωτικές σχέσεις.
Το ενδιαφέρον τους εστιάζεται αποκλειστικά στη σχέση τους με το φαγητό.
Επίσης, χαρακτηριστικό της ανορεκτικής έφηβης είναι ότι έχει την τάση να μην αναπτύσσει τις ικανότητες που χρειάζονται για να αντιμετωπίσει τις καταστάσεις της ηλικίας της και τα προβλήματα της καθημερινότητάς της.
Η υπερβολική προσκόλληση στην οικογένεια την εμποδίζει να έλθει σε επαφή με τον εκτός τής οικογένειας κόσμο, γεγονός που προκαλεί καθυστέρηση στην ανάπτυξη.


Σημεία ανησυχίας
Μερικά από τα συνηθισμένα φυσικά συμπτώματα είναι:


· Ζάλη
· Μειωμένη αντοχή στο κρύο
· Το δέρμα είναι ξηρό και κιτρινωπό
· Δυσκοιλιότητα και κοιλιακές ενοχλήσεις
· Υπερκινητικότητα
· Διάφορες διαταραχές στο σώμα, όπως καρδιολογικές, ενδοκρινικές, γαστρικές, σκελετικές κ.ά.


ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΜΕ ΕΜΜΟΝΗ ΣΤΟ ΒΑΡΟΣ
Μια «Διακήρυξη Ανεξαρτησίας από έναν Κόσμο με Εμμονή στο Βάρος» έχει αναρτήσει στις σελίδες της η NEDA.
Διακήρυξη που μπορεί να τυπώσει και να υπογράψει όποιος είναι έτοιμος να παραδεχτεί ότι αντιμετωπίζει διατροφική διαταραχή.
Είναι ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, ένα πλάνο, επιβοηθητικό για μια νέα αρχή.
Κάτι που «μπορεί να βοηθήσει το άτομο να αποδεχτεί τη φυσική μορφή και το μέγεθος του σώματός του», όπως αναφέρει η οργάνωση.
«Εγώ, ο υπογράφων, δηλώνω ότι από σήμερα και στο εξής θα επιλέγω να ζω τη ζωή μου ακολουθώντας τους παρακάτω όρους.
Με αυτό κηρύσσω τον εαυτό μου ελεύθερο και ανεξάρτητο των πιέσεων και των περιορισμών ενός κόσμου που έχει εμμονή στο βάρος.


· Θα αποδεχτώ το σώμα μου στη φυσική του μορφή και μέγεθος.
· Θα γιορτάζω καθημερινά όλα όσα μπορεί να κάνει το σώμα μου για μένα.
· Θα συμπεριφέρομαι με σεβασμό στο σώμα μου:
Θα το ξεκουράζω επαρκώς, θα το τροφοδοτώ με μια ποικιλία φαγητών, θα το ασκώ με μέτρο, θα ακούω τις ανάγκες του.
· Θα επιλέγω να αντιστέκομαι στις κοινωνικές πιέσεις που επιβάλλουν να κρίνουμε τον εαυτό μας και τους άλλους με βάση φυσικά χαρακτηριστικά όπως είναι το βάρος, η μορφή και το μέγεθος.
Θα σέβομαι τους ανθρώπους με βάση τις ιδιότητες του χαρακτήρα τους και την επιρροή των επιτευγμάτων τους.
· Θα αρνηθώ να στερώ το σώμα μου από απαραίτητα θρεπτικά συστατικά κάνοντας δίαιτα ή χρησιμοποιώντας προϊόντα δίαιτας.
· Θα αποφεύγω να βάζω τα τρόφιμα στις κατηγορίες "καλά" και "κακά". Δεν θα σχετίζω την κατανάλωση συγκεκριμένων φαγητών με ενοχή ή ντροπή.
Αντ' αυτού θα προσφέρω στο σώμα μου μια ισορροπημένη διατροφή, ακούγοντας και ανταποκρινόμενος/η στις ανάγκες του.
· Δεν θα χρησιμοποιώ το φαγητό για να καλύψω τις συναισθηματικές μου ανάγκες.
· Δεν θα αποφεύγω να συμμετέχω σε δραστηριότητες που μου αρέσουν (π.χ. κολύμπι, χορός, απόλαυση ενός γεύματος) απλώς γιατί δεν αισθάνομαι καλά με την εικόνα του σώματός μου.
Θα αναγνωρίζω ότι έχω το δικαίωμα να απολαμβάνω την όποια δραστηριότητα, ασχέτως της μορφής ή του μεγέθους του σώματός μου.
· Θα πιστεύω ότι η αυτοπεποίθηση και η αυτογνωσία πηγάζουν από μέσα μας!».


ΟΙ ΧΡΟΝΙΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΑΓΧΟΣ





Περισσότερα από τα μισά έφηβα κορίτσια και ένα στα τρία έφηβα αγόρια έχουν δοκιμάσει ανθυγιεινούς τρόπους ελέγχου του βάρους τους, όπως είναι το χάσιμο γευμάτων, η νηστεία, το κάπνισμα, η πρόκληση εμετού και η λήψη laxatives, δείχνει μελέτη των Neumark και Sztainer.
Τα κορίτσια που κάνουν συχνά δίαιτα έχουν 12πλάσιες πιθανότητες να πέσουν σε κρίσεις βουλιμίας σε σύγκριση με τις συνομήλικές τους που δεν κάνουν δίαιτα, σύμφωνα με τους ίδιους ερευνητές.
Το 42% των κοριτσιών που πηγαίνουν στις τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού θέλουν να είναι λεπτότερα, δείχνει μελέτη τού Collins. Επιπλέον, 8 στους 10 δεκάχρονους φοβούνται μη γίνουν υπέρβαροι, αναφέρει μελέτη του Mellin.
Το 46% των κοριτσιών ηλικίας 9-11 ετών είναι «μερικές φορές» ή «πολύ συχνά» σε δίαιτα και το 82% των οικογενειών τους είναι «μερικές φορές» ή «πολύ συχνά» σε δίαιτα, σύμφωνα με τους Gustafson-Larson και Terry.
Εννέα στις δέκα φοιτήτριες έχουν προσπαθήσει να ελέγξουν το βάρος τους με δίαιτες και δύο στις δέκα έκαναν δίαιτα «συχνά» ή «συνέχεια», σύμφωνα με τον Kurth.
Το 95% των ατόμων που κάνουν δίαιτα θα ξαναπάρουν τα κιλά που έχασαν τον ίδιο χρόνο ή μέσα στην επόμενη πενταετία, λέει ο Grodstein.
Το 35% των ατόμων που κάνουν δίαιτα, σε «φυσιολογικά» όπως χαρακτηρίζουν οι επιστήμονες πλαίσια, προοδευτικά καταλήγουν να κάνουν δίαιτες «παθολογικά».
Από αυτούς, το 20-25% καταλήγουν να έχουν μερικό ή ολοκληρωτικό σύνδρομο διατροφικών διαταραχών Shisslak και Crago.
Σε τυχαία ημέρα, το 25% των Αμερικανών ανδρών και το 45% των Αμερικανίδων είναι σε δίαιτα.
Οι Αμερικανοί ξοδεύουν περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε προϊόντα που σχετίζονται με δίαιτα, σύμφωνα με τον Smolak.
Η συντριπτική πλειονότητα των μοντέλων είναι πιο αδύνατες από το 98% των Αμερικανίδων, έδειξε μελέτη του ίδιου.


Οι δίαιτες κατά τους επιστήμονες είναι εξαιρετικά επικίνδυνες:
Οι δίαιτες γιο-γιο (οι συνεχείς κύκλοι απώλειας και ξανα-αύξησης του βάρους) έχουν αποδειχτεί βλαβερές για την υγεία.
Μεταξύ των συνεπειών τους αναφέρονται οι καρδιαγγειακές ασθένειες, οι μόνιμες βλάβες στον μεταβολισμό κ.ά.
Η δίαιτα πιέζει το σώμα μας στη στέρηση κι αυτό, προκειμένου να εξοικονομήσει ενέργεια, αντιδρά με το να θέτει σε υπολειτουργία πολλές από τις φυσιολογικές λειτουργίες του.
Τα άτομα που κάνουν δίαιτα στερούνται βασικών θρεπτικών συστατικών, όπως είναι το ασβέστιο, το οποίο τα βάζει σε κίνδυνο οστεοπόρωσης, καταγμάτων που μπορεί να προέλθουν από το άγχος και σπασμένων οστών.
Αλλα συχνά αποτελέσματα στην υγεία των ατόμων που κάνουν δίαιτα είναι η απώλεια μυϊκής δύναμης και αντοχής, η μειωμένη οξυγόνωση, η απώλεια συγχρονισμού κινήσεων, η αφυδάτωση και οι ανισορροπίες των ηλεκτρολυτών, η λιποθυμία, η αδυναμία και η βραδυκαρδία.
· Οι δίαιτες έχουν επίδραση και στις εγκεφαλικές λειτουργίες.
Οταν περιορίζεις τις θερμίδες περιορίζεις την ενέργειά σου, που με τη σειρά της μειώνει την εγκεφαλική ισχύ.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που κάνουν δίαιτα αντιδρούν ετεροχρονισμένα σε σύγκριση με τα άτομα που διατρέφονται κανονικά.
Επιπλέον, έχουν μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης ενώ φθείρεται και η μνήμη, αφού το μεγαλύτερο μέρος της εγκεφαλικής ενέργειας καταναλώνεται σε σκέψεις γύρω από το φαγητό.
Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι χρόνιες δίαιτες έχουν αποτέλεσμα κατάθλιψη, μειωμένη αυτοπεποίθηση και αυξημένο άγχος.
· Η δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε διατροφική διαταραχή.
Πολλές μελέτες αλλά και μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας υποστηρίζουν ότι η πλειονότητα των ατόμων που ανέπτυξαν διατροφική διαταραχή το έκαναν ενώ βρίσκονταν σε δίαιτες.
Οτι οι δίαιτες τους οδήγησαν στη διατροφική διαταραχή, επειδή η συνεχής ενασχόληση με το βάρος και τη μορφή, τα λιπαρά, τις θερμίδες κ.ο.κ. οδηγεί, και μάλιστα ταχύτατα, στη διατροφική διαταραχή.

Πόσο κοστίζουν;

Η δίαιτα έχει γίνει «εθνικός τρόπος να περνάνε την ώρα τους οι Αμερικανοί - ειδικότερα οι γυναίκες», γράφει η NEDA.
Ξοδεύουν περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε δίαιτες και προϊόντα που σχετίζονται μ' αυτές.
Ποσό που αγγίζει εκείνο που η αμερικανική κυβέρνηση διαθέτει για την εκπαίδευση ετησίως. Υπολογίζεται ότι οποιαδήποτε τυχαία μέρα του χρόνου επιλέξουμε, θα μετρήσουμε τις μισές Αμερικανίδες να βρίσκονται σε δίαιτα.
"Στις ΗΠΑ οι διατροφικές διαταραχές είναι πιο συχνές από τη νόσο Αλτσχάιμερ, κοστίζουν περισσότερο από τη θεραπεία της σχιζοφρένειας, έχουν τον υψηλότερο δείκτη πρόωρων θανάτων από κάθε άλλη ψυχική ασθένεια"


ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΑΤΟΜΑ ΠΑΛΕΥΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΔΥΣΑΡΕΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΟΥΣ


Εννέα στα δέκα θύματα της ανορεξίας είναι γένους θηλυκού
«Η νευρική ανορεξία έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας στην εποχή μας. Το ίδιο και το σύνολο των διατροφικών διαταραχών».
«Η νευρική ανορεξία είναι μία από τις συχνότερες ψυχιατρικές διαγνώσεις στις νέες γυναίκες.
Μία στις τέσσερις από αυτές θα οδηγηθούν στο θάνατο από τη διατροφική διαταραχή».
«Στις ΗΠΑ, 10 εκατομμύρια γυναίκες και 1 εκατομμύριο άνδρες παλεύουν με κάποια διατροφική διαταραχή, με κίνδυνο να πεθάνουν. Αυτές είναι μόνο οι καταγεγραμμένες περιπτώσεις.
Εκατομμύρια μένουν εκτός στατιστικών, αφού η ντροπή που σχετίζεται μ' αυτές τις αφήνει αδιάγνωστες».
Αυτά βρήκαμε στην αναζήτηση στατιστικών στοιχείων και ερευνών στη διεθνή βιβλιογραφία.
Και άλλα πολλά σχετικά με τη δυσαρέσκεια της εικόνας που βιώνουν οκτώ στις δέκα γυναίκες στις ΗΠΑ, την αύξηση των περιπτώσεων διατροφικής διαταραχής από το 1930 μέχρι τις μέρες μας, την υποχρηματοδότηση της έρευνας για τις διατροφικές διαταραχές, τη μη κάλυψη των απαραίτητων θεραπειών από τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες, ανάγκη που αναγνωρίζουν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και άλλοι φορείς υγείας των ΗΠΑ και άλλων χωρών.
Εννέα (90-95%) στα δέκα θύματα της ανορεξίας είναι γένους θηλυκού, σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία.
Στις ΗΠΑ, το πρόβλημα το αντιμετωπίζει το 0,5-1% του γυναικείου πληθυσμού.
Η νευρική ανορεξία είναι μία από τις συχνότερες ψυχιατρικές διαγνώσεις στις νέες γυναίκες, σύμφωνα με μελέτη του διεθνούς φήμης καθηγητή Ψυχιατρικής L.K. George Hsu, διευθυντή του Προγράμματος Διατροφικών Διαταραχών στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Tufts. Το 5-20% των γυναικών που παλεύουν με τη νευρική ανορεξία θα πεθάνουν.
Οι πιθανότητες θανάτου αυξάνονται ανάλογα με το χρόνο επιμονής της διαταραχής, αναφέρει η καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Μαιευτικής και Γυναικολογίας Kathryn Zerbe, διευθύντρια της Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Υγείας και Επιστημών του Ορεγκον.
Η νευρική ανορεξία έχει την υψηλότερη θνησιμότητα από κάθε άλλη ψυχιατρική κατάσταση. Πρόκειται για διαταραχή που εμφανίζεται συχνότερα στα μέσα της εφηβείας.
Οι διατροφικές διαταραχές έχουν πάρει διαστάσεις επιδημίας στην εποχή μας, γράφει η μεγαλύτερη μη κυβερνητική οργάνωση στις ΗΠΑ, αλλά και παγκοσμίως, που μάχεται για τον περιορισμό των διατροφικών διαταραχών «Εθνική Εταιρεία για τις Διατροφικές Διαταραχές» (NEDA). Ενα στα δύο έφηβα κορίτσια αντιμετωπίζουν κάποια διατροφική διαταραχή.
Δέκα εκατομμύρια γυναίκες και ένα εκατομμύριο αγόρια και άνδρες σήμερα στις ΗΠΑ παλεύουν με δύο ασθένειες που απειλούν τη ζωή: τη νευρική ανορεξία και τη νευρική βουλιμία.
Εκατομμύρια ακόμα βασανίζονται επίσης με κάποια άλλη διατροφική διαταραχή, έδειξαν μελέτες των Crowther, Fairburn, Gordon, Hoek και Shisslak.
Αυτή είναι όμως μόνο η αρχή του δράματος.
Λόγω της ντροπής που σχετίζεται με τις διατροφικές διαταραχές, πολλές περιπτώσεις δεν αναφέρονται και, ως αποτέλεσμα, δεν καταγράφονται.
Επιπλέον, εκατομμύρια άλλα άτομα παλεύουν με τη δυσαρέσκεια της εικόνας τους και άλλες υποκλινικές μορφές της ασθένειας.
Οκτώ στις δέκα Αμερικανίδες είναι δυσαρεστημένες με την εμφάνισή τους, καταδεικνύει μελέτη του Smolak.

Αιτίες θανάτου

Στις γυναίκες ηλικίας 15-24 ετών, που υποφέρουν από νευρική ανορεξία, ο κίνδυνος κατάληξης είναι 12 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με όλες τις άλλες αιτίες θανάτου, σύμφωνα με μελέτη του Sulivan.
Η νευρική ανορεξία έχει τον υψηλότερο δείκτη πρόωρων θανάτων από κάθε άλλη ψυχική ασθένεια, σύμφωνα με τον ίδιο ερευνητή.
Τέσσερις στις δέκα νέες διαγνώσεις ανορεξίας είναι σε κορίτσια 15-19 ετών, σύμφωνα με τους Hoek και Van Hoeken.
«Η αύξηση της συχνότητας της ανορεξίας κατά την περίοδο 1935-1990 είναι τρομακτική, ειδικά στις παραπάνω ηλικίες. Παρατηρούμε σημαντική αύξηση των διαγνώσεων της ανορεξίας κάθε δεκαετία από το 1930 μέχρι τη δεκαετία του '90», προσθέτουν.
Και μόνο το ένα τρίτο των ατόμων με ανορεξία έχουν ψυχιατρική φροντίδα.
Στις ΗΠΑ οι διατροφικές διαταραχές είναι πιο συχνές από τη νόσο Αλτσχάιμερ, κοστίζουν περισσότερο από τη θεραπεία της σχιζοφρένειας, έχουν τον υψηλότερο δείκτη πρόωρων θανάτων από κάθε άλλη ψυχική ασθένεια.
Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του 2000 που παραθέτει το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (ΝΙΗ) των ΗΠΑ, ξοδεύονται 59 εκατομμύρια δολάρια για την έρευνα του Αλτσχάιμερ, περισσότερα από 238 εκατομμύρια δολάρια για την έρευνα της σχιζοφρένειας και μόνο 14 εκατομμύρια για την έρευνα των διατροφικών διαταραχών.
Τα ποσά που ξοδεύονται για τις διατροφικές διαταραχές σε επίπεδο έρευνας είναι κατά 75% μικρότερα από αυτά που διατίθενται για το Αλτσχάιμερ.
Για κάθε άτομο με διατροφική διαταραχή ξοδεύεται 1,20 δολάρια, σε αντίθεση με τα 159 δολάρια που διατίθενται για κάθε άτομο με σχιζοφρένεια.
Παρ' όλ' αυτά, τρεις στους τέσσερις Αμερικανούς πιστεύουν ότι οι διατροφικές διαταραχές πρέπει να καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ασφαλιστικές εταιρείες όπως κάθε άλλη ασθένεια, σύμφωνα με εθνική μελέτη της NEDA και του κολοσσού της διεθνούς αγοράς στην έρευνα Global Market Institute (GMI).
Η ίδια μελέτη δείχνει ότι τέσσερις στους δέκα Αμερικανούς είτε υπέφεραν οι ίδιοι είτε γνωρίζουν κάποιον που παλεύει με κάποια διατροφική διαταραχή.
Μεγάλη μελέτη του αμερικανικού γυναικείου περιοδικού «Essence», που αναδημοσιεύει η NEDA, βρήκε ότι επτά στις δέκα συμμετέχουσες στη μελέτη ανέφεραν ότι τους απασχολούσε να είναι αδύνατες.
Επτά στους δέκα ανέφεραν ότι τα παραπάνω κιλά τους «τρόμαζαν».
Το 65% σκεφτόταν καθημερινά τα κιλά του, ενώ οι μισοί ένιωθαν ενοχές ύστερα από κάθε γεύμα.
Τέσσερις στους δέκα παραδέχονταν ότι το φαγητό και τα κιλά έλεγχαν τη ζωή τους.

Άνδρες
Ενα στα δέκα άτομα με διατροφική διαταραχή είναι γένους αρσενικού, δείχνουν μελέτες των Wolf και Fairburn και Beglin.
Η κλινική εικόνα των διαταραχών στους άνδρες είναι ίδια με αυτή των γυναικών, αποδεικνύουν μελέτες των Margo, Schneider και Agras, Crisp, Vandereycken και Van der Broucke.
Εθνική μελέτη σε 11.467 μαθητές Λυκείου και 60.861 ενήλικους, της καθηγήτριας Mary Serdula, διευθύντριας του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών των ΗΠΑ, έδειξε ότι στους ενήλικους το 38% των γυναικών και το 24% των ανδρών προσπαθούσαν να χάσουν βάρος, ενώ στους μαθητές το 44% των κοριτσιών και το 15% των αγοριών.
Σε άλλη μελέτη των Drewnowski και Yee, σε 226 φοιτητές, φάνηκε ότι το 26% των ανδρών και το 48% των γυναικών περιέγραφε τον εαυτό του ως υπέρβαρο, χωρίς αυτό να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Στην ερώτηση πώς αντιμετωπίζουν τα παραπάνω αυτά κιλά, οι άνδρες απάντησαν ότι κάνουν γυμναστική, σε αντίθεση με τις γυναίκες που δήλωσαν ότι κάνουν δίαιτα.
Μελέτη των Rosen και Gross σε 1.373 μαθητές Λυκείου αποκάλυψε ότι τα κορίτσια, 6 στα 10 από τα οποία αντιμετώπιζαν διατροφική διαταραχή, είχαν τετραπλάσιες πιθανότητες σε σύγκριση με τα αγόρια -το 16% από τα οποία παραδεχόταν ότι αντιμετώπιζε διατροφική διαταραχή- να προσπαθήσουν να μειώσουν το βάρος τους μέσα από την άσκηση και την πρόσληψη λιγότερων θερμίδων.
Επιπλέον, ένα 28% των αγοριών και ένα 9% των κοριτσιών απασχολούνταν με το να αυξήσει το βάρος του.
Κοινωνικά, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στη μελέτη φοιτητές, τα αποδεκτά πρότυπα είναι οι αδύνατες γυναίκες και οι μυώδεις άνδρες.
Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα με άλλη μεγάλη εθνική μελέτη των Αμερικανών Cash, Winstead και Janda, οι άνδρες είναι πολύ πιο άνετοι με το βάρος τους και δέχονται μικρότερη από τις γυναίκες πίεση για να είναι αδύνατοι.
Μόνο το 41% των ανδρών ήταν δυσαρεστημένοι με το βάρος τους, σε σύγκριση με το 55% των γυναικών.
Επιπλέον, το 77% των αδύνατων ανδρών δήλωνε ικανοποιημένο με το βάρος του, σε σύγκριση με το 83% των αδύνατων γυναικών.


«Η διαταραχή δεν υποχωρεί χωρίς θεραπεία»


Γράφει ο Γεράσιμος Κολαΐτης









Η Ψυχογενής Ανορεξία (Ψ.Α.) όπως και η Ψυχογενής Βουλιμία (Ψ.Β.) ανήκει στην κατηγορία των διαταραχών διατροφής. Παρατηρείται σε ποσοστό 1% στο γενικό πληθυσμό, εκ των οποίων το 90% κορίτσια, με αυξανόμενους ρυθμούς την τελευταία 50ετία (μερικοί την υπολογίζουν πια σε ποσοστά μέχρι 3,7% του γενικού πληθυσμού).
Τα στοιχεία που έχουμε προέρχονται από περιορισμένους πληθυσμούς σε περιορισμένες περιοχές κι έτσι δεν είναι ακριβή, όμως υπολογίζεται πως στις βιομηχανοποιημένες κοινωνίες τα ποσοστά σε ευρύτερους πληθυσμούς είναι 8,1 ανά 100.000 κάθε χρόνο.
Την περίοδο Σεπτέμβριος 2002-Σεπτέμβριος 2007 περίπου 20% των παιδιών/εφήβων που νοσηλεύτηκαν στη Μονάδα Ενδονοσοκομειακής Νοσηλείας της Πανεπιστημιακής Παιδοψυχιατρικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Η Αγία Σοφία», αποτελούσαν περιπτώσεις Ψ.Α. και άτυπων διαταραχών διατροφής (δεν περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις που είχαν παρακολούθηση στην κλινική σε εξωτερική βάση).
Το ποσοστό ήταν μικρότερο του 15% την περίοδο Οκτώβριος 1986 (οπότε δημιουργήθηκε η Μονάδα) - Οκτώβριος 2004.
Σε μια αναδρομική μελέτη (από Μπελιβανάκη και συνεργάτες - 2006) 49 περιπτώσεων με Ψ.Α. που νοσηλεύτηκαν στην παραπάνω μονάδα, είχαμε τα ακόλουθα, μεταξύ άλλων, ευρήματα.
Η μέση διάρκεια των συμπτωμάτων των νεαρών (13 ετών, 6 προς 1 κορίτσια προς αγόρια) πριν από τη νοσηλεία ήταν 11½ μήνες και η μέση διάρκεια της νοσηλείας τους περί τους 5 μήνες.
Μόλις 12% των νοσηλευθέντων είχαν κινητοποιηθεί με δική τους πρωτοβουλία, ενώ στο 88% η παραπομπή είχε γίνει από την παιδιατρική κλινική ή εξωτερικό γιατρό.
Στα 2/3 των περιπτώσεων συνυπήρχε και ψυχοπαθολογία, κυρίως τύπου κατάθλιψης.
Περίπου 4 στις 10 περιπτώσεις παρουσίαζαν κληρονομική επιβάρυνση, και αυτό συνδεόταν με μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας της έφηβης.
Η αντιμετώπιση των νεαρών ασθενών έγινε στο πλαίσιο της θεραπείας περιβάλλοντος και περιελάμβανε παιδοψυχιατρική παρακολούθηση, ατομική παρακολούθηση από γαστρεντερολόγο, ατομική νοσηλευτική φροντίδα ως προς τη σίτιση, ατομική εργοθεραπεία και ομαδικές δραστηριότητες και συμβουλευτική υποστήριξη των γονέων.
Σε 45% των περιπτώσεων χρειάστηκε να χορηγηθεί και φαρμακοθεραπεία (κυρίως αντικαταθλιπτικά), γεγονός που φαίνεται να συνέβαλε στην πρωιμότερη έναρξη της κλινικής βελτίωσης των ασθενών.


Θεραπευτική αντιμετώπιση
Η θεραπεία συχνά ξεκινάει σε εξωτερική βάση, όμως σε πολλές περιπτώσεις προκύπτει ανάγκη για νοσηλεία της έφηβης σε παιδοψυχιατρική ή παιδιατρική μονάδα γενικού νοσοκομείου.
Συγκεκριμένα, απαιτείται ενδονοσοκομειακή νοσηλεία σε περιπτώσεις με σοβαρή υποθρεψία ή σοβαρές οργανικές επιπτώσεις (π.χ. ηλεκτρολυτικές διαταραχές), με κατάθλιψη ή ιδέες/πράξεις αυτοκτονίας (όπου η υποστήριξη της οικογένειας κρίνεται ανεπαρκής για παρακολούθηση σε εξωτερική βάση), εάν δεν υπάρχει αναγνώριση από την ασθενή τής σοβαρότητας της νόσου καθώς και σε περιπτώσεις αποτυχίας της εξωτερικής παρακολούθησης ύστερα από 2 μήνες σε εβδομαδιαία θεραπεία.
Εκεί αντιμετωπίζεται από ομάδα ειδικών (ψυχολόγο, κοινωνική λειτουργό, εργοθεραπευτή, ψυχιατρικούς νοσηλευτές, παιδίατρο και διαιτολόγο), με συντονιστή παιδοψυχίατρο.
Αρχικός στόχος της θεραπείας είναι η βαθμιαία επαναπόκτηση σωματικού βάρους και φυσιολογικών διαιτητικών συνηθειών.
Μερικές φορές επιβάλλεται η χρήση ρινονηστιδικού καθετήρα για τη σίτιση των νεαρών ασθενών, που συχνά επιχειρούν να υπονομεύσουν τις θεραπευτικές μεθόδους.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση συνίσταται σε ατομική ψυχοθεραπεία, θεραπευτική εργασία με την οικογένεια και θεραπεία περιβάλλοντος, καθώς και φαρμακοθεραπεία εάν υπάρχει ανάγκη (π.χ. για θεραπεία συνυπάρχουσας κατάθλιψης, ψυχαναγκαστικής-καταναγκαστικής διαταραχής, άγχους).
Η θεραπευτική εργασία με την οικογένεια στην αντιμετώπιση της Ψ.Α. προτείνεται από θεωρίες που δείχνουν ότι η διαταραγμένη διατροφή σχετίζεται με δυσλειτουργία του οικογενειακού συστήματος.

Πορεία - πρόγνωση – έκβαση
Τυπικά, η πορεία της Ψ.Α. είναι χρόνια και παρατεταμένη, με ποσοστά βελτίωσης που κυμαίνονται από 32% έως 71%.
Η διαταραχή δεν υποχωρεί χωρίς θεραπεία.
Περίπου 1 στους 4 θεραπεύονται, 1 στους 4 παραμένουν χρονίως πάσχοντες και οι μισοί έχουν μερική βελτίωση.
Τα ποσοστά αυτά όμως αναφέρονται μόνο σε πληθυσμούς που έχουν δεχτεί βοήθεια, κι έτσι δεν μπορούν να γενικευτούν.
Σε μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Marburg της Γερμανίας, για παρακολούθηση εφήβων με Ψ.Α. επί 7 χρόνια μετά τη νοσηλεία τους, η πλειονότητα των εφήβων παρουσίαζε σημαντική βελτίωση.
Τα άτομα με τη χειρότερη πορεία και έκβαση παρουσίαζαν επίσης υψηλότερα ποσοστά ψυχοπαθολογίας (κατάθλιψη, άγχος, χρήση ουσιών κ.λπ.).
Αλλες μακροχρόνιες μελέτες επί 5-8 χρόνια μετά τη διάγνωση δείχνουν 5% θνησιμότητα, ποσοστό που αυξάνεται στο 20% σε μελέτες 20 χρόνια μετά τη διάγνωση, εξαιτίας ιατρικών επιπλοκών ή αυτοκτονίας.
Επίκουρος καθηγητής Παιδοψυχιατρικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακή Παιδοψυχιατρική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Η Αγία Σοφία» (Διευθυντής: Β. Τομαράς), Μέλος Δ.Σ. της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος-Ενωσης Ελλήνων Ψυχιάτρων Παιδιών και Εφήβων, e-mail: gkolaitis@med.uoa.gr


ΜΑΡΑ ΔΑΡΜΟΥΣΛΗ: ΚΑΤΕΛΗΞΑ ΝΑ ΠΟΛΕΜΑΩ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΟΥ







Αν θες να πετύχεις στο χώρο της μόδας πρέπει να πέσεις πολύ... χαμηλά.
Από 52 κιλά και ύψος 1,74 στα 17 μου, έφτασα στα 43 κιλά στα 20...
Τελειομανής ως προσωπικότητα, ήθελα να αντεπεξέλθω με κάθε μέσο στον σκληρό ανταγωνισμό της διεθνούς σκηνής της μόδας...
Κατέληξα να πολεμώ το σώμα μου.
Με όπλα δυνατά, όπως είναι η βουλιμία και η ανορεξία...
Οι συνέπειες πολλές.
Σε καμιά περίπτωση δεν λειτουργούσα το ίδιο.
Οι ψυχοσωματικές επιδράσεις ήταν αμέτρητες».
Η Μάρα Δαρμουσλή, ένα από τα πιο όμορφα πλάσματα που έχει να επιδείξει η χώρα μας, μιλά στην «Ε» για τη μάστιγα της εποχής: τις διατροφικές διαταραχές.
Πανέμορφη, βάσει καθαρά ελληνικών προτύπων.
Κορυφαία στον χορό μιας αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.
Απλή, γλυκομίλητη, προσιτή στις κουβέντες της, μας λέει όταν τη ρωτάμε αν ξεπέρασε το πρόβλημα:
«Κάθε μέρα παλεύω μ' αυτό.
Κάθε μέρα το κερδίζω».
Ο μικρός Αγγελος, που σήμερα είναι ενάμισι έτους, ήταν το πιο σημαντικό της όπλο στο να ξεπεράσει το πρόβλημα.
«Η απόφαση για μητρότητα με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι οι δρόμοι που είχα επιλέξει δεν με άφηναν να αντεπεξέλθω σε τίποτα και ειδικότερα στο να κάνω ένα παιδί».
Μοντέλο στο επάγγελμα, με σταθερή εμφάνιση στις διεθνείς πασαρέλες από το Παρίσι μέχρι τη Νέα Υόρκη, και στον περιοδικό Τύπο με εξώφυλλα στο «Vogue», το «Marie Claire» και το «Bazaar».
Αλλά και ηθοποιός, με πιο γνωστή εμφάνιση αυτή στην ταινία
«Η Καρδιά του Κτήνους», στην οποία πρωταγωνίστησε και που τη σκηνοθέτησε ο Ρένος Χαραλαμπίδης.
«Ο δικός μου φαύλος κύκλος ξεκίνησε με τη βουλιμία.
Ετρωγα και μετά με κυρίευαν έντονες τύψεις και, είτε με εμετό είτε με τη χρήση καθαρτικών ή χαπιών αδυνατίσματος είτε με εξαντλητική γυμναστική, πάλευα να απαλλαγώ από τις θερμίδες.
Ακολούθησε η ανορεξία και ύστερα διαδοχικά η μία έπαιρνε τη σκυτάλη από την άλλη.
Στα παρασκήνια των διεθνών πασαρελών, ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος.
Αν θες να πετύχεις πρέπει να πέσεις πολύ... χαμηλά.
Κι αυτό σου ξεκαθαρίζεται με όλους τους τρόπους από την πρώτη μέρα».
Για πέντε χρόνια, από τα 17 μέχρι τα 22 της, η Μάρα Δαρμουσλή αντιμετώπιζε πότε βουλιμία πότε ανορεξία.
«Κατέληξα να πολεμώ το σώμα μου.
Με όπλα δυνατά όπως είναι η βουλιμία και η ανορεξία.
Οι συνέπειες πολλές.
Σε καμία περίπτωση δεν λειτουργούσα το ίδιο.
Οι ψυχοσωματικές επιδράσεις ήταν αμέτρητες.
Αντιμετώπισα ισχιαλγίες, μηνίσκους, πολλούς τραυματισμούς με το παραμικρό.
Εζησα βλάβες στο γαστρεντερολογικό μου σύστημα από την πρόσληψη χαπιών.
Ψυχολογικά με έσκιζαν οι τύψεις και είχα κυριευτεί από μια μανία για το φαγητό.
Δεν μπορούσα να σκεφτώ τίποτε άλλο από το φαγητό.
Η συμπεριφορά μου ήταν αντικοινωνική, οδήγησα τον εαυτό μου στην απομόνωση και ένιωθα μοναξιά.
Δεν ήμουν καλά.
Αντί να σκέφτομαι τον έρωτα, τις απολαύσεις που μπορεί να ζήσει μια 20χρονη, τυραννιόμουν από τη σκέψη του φαγητού.
Ανέπτυξα μ' αυτό μια σχέση πάθους και μίσους: από τη μία σκεφτόμουν πόσο πολύ θέλω να φάω και από την άλλη πόσο πολύ μισώ το φαγητό, γιατί με παχαίνει».
Στα 23 της, η Μάρα Δαρμουσλή έγινε μητέρα.
Κι αυτό γιατί είχε αποφασίσει να αλλάξει τη ζωή της, να ξεφύγει από το αδιέξοδο στο οποίο μόνη της είχε οδηγήσει τον εαυτό της.
«Συνειδητοποίησα στα 22 ότι δεν μπορώ ν' αντεπεξέλθω πουθενά.
Στις σχέσεις, στη δουλειά, πουθενά.
Επιπλέον, η επιθυμία για μητρότητα και η απόφαση γι' αυτήν με οδήγησε στην υιοθέτηση μιας διαφορετικής φιλοσοφίας:
Είμαστε οι άνθρωποι που επιλέγουμε μόνο οι ίδιοι για τον εαυτό μας...
Εκανα τον μισό δρόμο μόνη μου και τον υπόλοιπο με τη βοήθεια του μωρού που έμαθα ότι είχα στην κοιλιά».

Η Μάρα Δαρμουσλή σήμερα βρίσκεται δίπλα στις νέες και τους νέους που αντιμετωπίζουν πρόβλημα μέσα από την «Ανάσα», τη μοναδική μη κερδοσκοπική εταιρεία με σκοπό τη στήριξη των ατόμων με διατροφικές διαταραχές στη χώρα μας, πρωτοβουλία της ηθοποιού Ζέτας Δούκα.
Κι η ανάγκη για μια τέτοια πρωτοβουλία αποδεικνύεται μεγάλη, δεδομένων των 150-200 φωνών που ζητούν βοήθεια στα τηλέφωνα της εταιρείας.
Ωστόσο, το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν έχει τις διαστάσεις που έχει στο εξωτερικό, εξηγεί η Μάρα Δαρμουσλή.
«Σ' αυτή την περίπτωση, ευτυχώς που η Ελλάδα καθυστερεί.
Οι Ελληνες επιμένουν στο μεσογειακό πρότυπο παρά τον βομβαρδισμό τους με αδύνατους σωματότυπους.
Οι πιο ζουμερές γυναίκες προτιμούνται στη χώρα μας, χωρίς αυτό να σημαίνει όμως ότι η συνεχής προβολή των αδύνατων προτύπων δεν επηρεάζει τις γυναίκες.
Αθελά τους, ειδικότερα τα νέα κορίτσια που διανύουν την εφηβεία, αποκτούν την εντύπωση ότι πρέπει να είναι στέκες για ν' αρέσουν στον εαυτό τους και στους άλλους».
Στο εξωτερικό, η κατάσταση είναι τραγική, λέει η Μάρα.
Η εικόνα των ανορεξικών κοριτσιών έχει περάσει στις νέες και στις έφηβες.
Και η πλύση εγκεφάλου συνεχίζεται.
Τα πράγματα για τα μοντέλα είναι εξαιρετικά πιεστικά:
«Τα μοντέλα είναι ένα παρεξηγημένο είδος.
Επειδή προσελκύουν τα φώτα της δημοσιότητας θεωρείται πως αυτά τα ίδια είναι εμπνευστές τού προτύπου που ενσαρκώνουν.
Δεν είναι έτσι, όμως.
Τα κορίτσια και τα αγόρια αυτά είναι μόνο κλητήρες.
Εμπνευστές είναι οι ανά τον κόσμο δημιουργοί - σχεδιαστές μόδας.
Δεν είναι λίγες οι φορές που, όταν λόγω κάποιου θανάτου που κάνει το γύρο του κόσμου, έρχονται αντιμέτωποι με το θέμα της ανορεξίας και τα πρότυπα που προωθούν, και απαντούν ότι "δεν θα μας πείτε τι θα προωθήσουμε.
Θα το αποφασίσουμε εμείς"».
«Οι εμπειρίες που έχω από κορίτσια των διεθνών πασαρελών είναι τρομακτικές.
Οι δίαιτες είναι κανόνας και οι βλάβες στην υγεία φωνάζουν.
Κορίτσια που έχουν περίοδο κάθε 6 μήνες και άλλα που έχουν κάθε 15 μέρες ως αποτέλεσμα συνεχούς δίαιτας».
Για τη φωτογράφιση του Ολιβιέρο Τοσκάνι, η Μάρα λέει: «Δημιουργεί αντιφατικά συναισθήματα.
Μια τέτοια εικόνα σοκάρει και ποτέ μια εικόνα σοκαριστική δεν έχει θετικό αποτέλεσμα, τουλάχιστον στους πάσχοντες.
Διότι το σοκ προκαλεί πίεση και η πίεση, στην περίπτωση του προβλήματος αυτού, είναι αρνητικός παράγοντας».
«Το 25% των ατόμων με διατροφική διαταραχή θεραπεύεται, το 50% το παλεύει και το υπόλοιπο 25% καταλήγει.
Εγώ είμαι στο 50%, που το παλεύω», μας λέει.
Στη δική της μάχη όμως δεν έχει τίποτα να φοβηθεί αφού έχει αγκαλιά έναν Αγγελο που την προστατεύει.


ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ: Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ
Η φωτογραφία μιας γυμνής ανορεξικής νέας γυναίκας του Ολιβιέρο Τοσκάνι, για τη νέα καμπάνια καταπολέμησης της ανορεξίας, με τίτλο «Νο Anοrexia - No-l-ita» έκανε τον γύρο του κόσμου.
Οι αντιδράσεις, αντικρουόμενες: θετικές και αρνητικές.
Θετικές από τον διεθνή χώρο της μόδας -που (παράλογο;) καθοδηγεί την κούρσα της προώθησης των αποστεωμένων γυναικών- αρνητικές από τους ειδικούς επιστήμονες των ανά τον κόσμο μη κερδοσκοπικών οργανώσεων για την καταπολέμηση των διατροφικών διαταραχών:
«Το μοντέλο αυτό θα έπρεπε να νοσηλεύεται σε κάποιο νοσοκομείο και όχι να ποζάρει για διαφημιστικές γιγαντοαφίσες».
Το τρομερό παιδί της φωτογραφίας της μόδας χρησιμοποιεί άλλη μία φορά την πρόκληση για να ευαισθητοποιήσει έναν κόσμο που απροκάλυπτα προωθεί το πρότυπο των σούπερ αδύνατων γυναικών.
Ο ίδιος στο παρελθόν έχει δημοσιοποιήσει φωτογραφίες θυμάτων του AIDS και φυλακισμένων που αντιμετώπιζαν τη θανατική ποινή με τον ίδιο στόχο: την κοινωνική επαγρύπνηση.
«Το πρόβλημα των διατροφικών διαταραχών στοιχειώνει εδώ και χρόνια τον χώρο της μόδας, με την εξάπλωση εξαιρετικά αδύνατων μοντέλων που δεν κάνουν κακό μόνο στον εαυτό τους αλλά καθιερώνουν ανθυγιεινά πρότυπα για τις καταναλώτριες.
Η κριτική εντάθηκε πέρυσι με τον θάνατο της Αννα-Καρολίνα Ρέστον, 21χρονου μοντέλου από τη Βραζιλία, από τις επιπτώσεις της ανορεξίας στην υγεία της», γράφει το περιοδικό «Time».
Σήμερα ο διεθνής Τύπος -εφημερίδες και περιοδικά- έχουν γεμίσει με αντιδράσεις στην καμπάνια «Νο Anοrexia - No-l-ita» που χρηματοδότησε η ιταλική εταιρεία ρούχων Flash & Partners.
«Μπορείς να πεθάνεις από την ασθένεια αυτή», αναφέρει στην εφημερίδα «Corriere della Sera» ο πρόεδρος της μεγαλύτερης μη κερδοσκοπικής οργάνωσης για την αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών Riccardo Dalle Grave.
«Αν θέλουν πραγματικά να συμβάλουν στην πρόληψη, θα ήταν προτιμότερο να βοηθούσαν τις νέες γυναίκες να αποδεχτούν μια ποικιλία σωματικών αναλογιών και να κατανοήσουν ότι η ομορφιά έρχεται σε όλα τα μεγέθη».
Ο Dalle Grave επικρίνει την προσπάθεια, τονίζοντας ότι είναι «εκμετάλλευση ενός άρρωστου μοντέλου για οικονομικούς και διαφημιστικούς λόγους».
Παραδέχεται βέβαια ότι οι εικόνες που σοκάρουν «μπορούν να προκαλέσουν χρήσιμες συζητήσεις γύρω από την ανορεξία», αλλά επιμένει ότι «δεν προσφέρουν καμία υπηρεσία στα θύματα της ασθένειας».
«Μέχρι αυτο-καταστροφικές συμπεριφορές μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα».
Η Fabiola De Clercq, επικεφαλής της άλλης κορυφαίας στην Ιταλία οργάνωσης, ΑΒΑ, για την έρευνα της Ανορεξίας και της Βουλιμίας, χαρακτηρίζει στη «La Repubblica» τη δουλειά του Τοσκάνι ως «σκληρή» και «ωμή».
«Δεν θα έχει καλή επίδραση στις γυναίκες που υποφέρουν από την ασθένεια.
Μπορεί ακόμα και να ζηλέψουν τη δόξα της απεικονιζόμενης και να προσπαθήσουν να αδυνατίσουν πιο πολύ».
Η ίδια τονίζει στο κλείσιμο του άρθρου της εφημερίδας ότι «μια τέτοια προσπάθεια δεν έχει καμία λογική».




Από τους μαθητές Κουμπρίδη Αναστάσιο και Λυκόπουλο Δημήτρη






ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
http://meonomateponymo.blogspot.gr/2011/02/blog-post_8443.html